سال گذشته، رضا بختیاری‌فرد، طراح تایپ‌فیس و مدرس اینورس با همکاری طراح حرفه‌ای، مهدی ارشادی، یک تایپ‌فیس برای مجموعه علیبابا طراحی کرد.
علیبابا که یک شرکت شناخته شده مربوط به سفر و خرید بلیطه، در دل افراد جایگاه خاصی داره و مهمه که یادآور جادوی هیجان قبل از سفر باشه. این دقیقا همون چیزیه که تیم طراحی این پروژه دنبالش بودن و همون چیزیه که برای من جالب شد.
در دید من، فونت یکی از عجیب‌ترین مقوله‌های گرافیکه. چراکه همه فونت‌ها در عین حال که شبیه به هم هستن، با همدیگه فرق می‌کنن. در این پروژه هم برام سوال شد که چطور میشه در یک فونت مسائل کاملا انتزاعی، مثل هیجان، ماجراجویی و شوق رو نشون داد.
طراحان تایپ‌فیس درباره اهمیت طراحی یک تایپ‌فیس اختصاصی برای برند علیبابا می‌گن: «تا قبل از این پروژه به نظر می‌رسید فونت‌های IRANsans، Iran Yekan و انجمن تا حد زیادی پاسخگوی نیاز مخاطبان علیبابا بودن اما در این میون یک چیز کم بود. هیچ یک از این فونت‌ها، ارتباطی مبتنی بر تجربه با مخاطب برقرار نمی‌کردن و احساس برآمده از دل برند رو به خوبی نشون نمی‌دادن.
فونت‌هایی که نام بردیم، نیازهای فنی علیبابا، مثل خوانایی و وضوح در وب‌سایت و اپلیکیشن را پوشش می‌دادن اما برای کاربران علیبابا تجربه متفاوتی خلق نمی‌کردن؛ چرا که مشابه این لحن و هویت نوشتاری رو برندهای گوناگونی ارائه داده‌ن که حتی ماهیت آن‌ها کاملاً متفاوت و حتی متناقضه.»
در وهله اول دوست داشتید حال و هوای این فونت چی باشه و چه چیزی رو نشون بده؟
«در میون هیاهوی مسافران و رفت‌وآمد آدم‌ها و طنین ملودی‌های آشنا، همراه شدن با علیبابا شما رو به دل داستان‌های هزار و یک شب می‌بره. بنابراین از همون اول به دنبال تجربه ناب سفر بودیم: تجربه هیجان سفر از مرحله رویاپردازی برای سفر، تا مرور خاطراتش.»
اما چطور در یک سیستم منظم و دقیق تایپ‌فیس، چنین تجربه‌ای رو بگونجونیم؟
بختیاری‌فرد در جواب به این سوال می‌گه: «دقیقا این پروژه چنین سختی‌ای در خود داشت، ما می‌خواستیم یک فونت داشته باشیم که هم قانونمند باشه و هم حس و حال خوش قبل از سفر رو در خود داشته باشه. نهایتا موفق شدیم در فرم حروف و با ظرافت بسیار از چارچوب‌های معمول و تکراری خارج شیم و کمی بازی‌گوشی کنیم. این قضیه رو با توجه و تمرکز روی جزئیات حروف می‌تونید ببینید.»
به نظر می‌رسه که یک فونت مثل مقصد مسافرت می‌مونه. شما ممکنه بارها به یک محل سفر کنید اما هر بار خاطره و حس متفاوتی بسازید. این اتفاق چه در سفر و چه در فونت در جزئیات پیدا میشه.
اما حالا که مقصد مشخصه، شروع مسیر طراحی تایپ‌فیس برای چنین پروژه‌ای به چه شکله؟
همونطور که قبل از سفر از اطرافیان پرس و جو می‌کنیم که مقصد چه شکلیه و چه کارهایی میشه اون جا کرد، طراحی تایپ‌فیس هم نیاز به بررسی آماری از مخاطبان برند و تحقیق درباره سایر برندهای حوزه گردشگری داره.
«برای شروع درباره سایر برندهای حوزه گردشگری تحقیق کردیم تا بفهمیم بقیه از چه روش‌هایی استفاده کرده‌ن و برای هویت نوشتاری خود چه فکری کرده‌ن. همچنین بررسی‌های آماری از مخاطبان علیبابا، فعالیت‌ها و ویژگی‌های جامعه هدف، مقوله‌ایه که برای تیم طراحی مهمه.»
پس از جمع‌آوری این منابع، طراحان از اطلاعاتی درباره ویژگی‌های محتوایی، فنی و شخصیتی برند یک نقشه راه برای مسیر پیش رو می‌سازن. این نقشه سرعت طراحی رو بالا می‌بره و راه رسیدن به اهداف پروژه رو مشخص می‌کنه.
«داشتن رویه‌ای هدفمند بر اساس داده‌های ارائه شده و ویژگی‌های محتوایی، فنی و شخصیتی علیبابا مثل نقشه سفر لازم بود. پس برای پیش‌برد بهتر روند طراحی تایپ‌فیس، روی ویژگی‌های شخصیتی برند علیبابا متمرکز شدیم. فونت علیبابا باید به گونه‌ای طراحی می‌شد که شخصیت و هویت این برند رو بیان کنه. پس سعی کردیم علیبابا رو بیش‌تر بشناسیم تا با سوژه ارتباط بیش‌تری برقرار کنیم، داستان علیبابا و چهل دزد بغداد رو خوندیم و کارتون ماجراهای سندباد رو دوباره بعد از سال‌ها با اشتیاق تماشا کردیم.»
طراحان با توجه به این اطلاعات و شناختی که نسبت به برند به دست آوردن، مسیر طراحی رو شروع کردن.
طراحان تایپ‌فیس درباره این مسیر می‌گن: «لازم نبود از همون اول همه پیچیدگی‌ها رو در ذهنمون پرورش بدیم. استفاده از ابزاری ساده مثل ماژیک نوک گرد، این امکان رو فراهم کرد تا بدون غرق شدن در جزئیات بتونیم به راحتی اون چه در ذهنمون بود رو خلق کنیم. بعد از طراحی اسکلت اصلی حروف، به جزئیات پرداختیم و سعی کردیم ویژگی‌های برند علیبابا رو در تایپ‌فیس نیز نشون بدیم. ماجراجویی و جادوی داستان‌های علیبابا باعث شد خود رو به فرم‌های همیشگی محدود نکنیم و نذاریم مسئله خوانایی در این مرحله از کار مانع خلاقیتمون بشه.
بررسی دستگاه‌های خوشنویسی همیشه راه‌گشا هستن. مثلا خطوط تعلیق و شکسته نستعلیق به خاطر سیال بودن و نوع ترکیبات و اتصالات متنوع، جدای از ساختار و به‌هم پیوستگی حروف، ذهن رو برای استفاده از روش‌های جسورتر آماده می‌کنه. ما نیز از همین خصوصیت در طراحی برای علیبابا بهره بردیم.»
نهایتا طراحی اصل حروف و اعداد رو چجوری شروع کردید؟
«با در نظر داشتن حوزه کاری برند، روی کلماتی مانند «گردشگری، سفر، استرداد بلیط، رزرو، هواپیما، قطار و…» متمرکز شدیم که پرتکرارتر از دیگر کلماتن. به دنبال طراحی اسکلت اصلی حروف، و اضافه کردن جزئیات پرداختیم و با سروشکل دادن به حروف و خلق ویژگی‌های مرتبط با برند شخصیت تایپ‌فیس رو قوت بخشیدیم، مثل کاری که مجسمه‌ساز برای شکل‌دهی به فرم ابتدایی انجام می‌ده.
در مرحله بعد، از بین اتودها انتخاب کردیم، به صورت وکتور حروف رو احرا کردیم و در انواع رسانه‌ها شروع به تست و سپس اصلاح کردیم.
حالا وقت این بود که نگاهی ویژه به خوانایی داشته باشیم. باید مطمئن می‌شدیم که حروف و بخصوص اعداد در صفحات دیجیتال کاملاً آسون و درست خونده بشن؛ چرا که مخاطب مستقیماً با قیمت‌ها سروکار داره.»
سفر طراحی تایپ‌فیس علیبابا چندین ماه طول کشید و نهایتا این فونت در ۴ وزن برای استفاده در فضای وب، چاپ و تبلیغات در سال ۱۳۹۹ به دست رضا بختیاری‌فرد و مهدی ارشادی طراحی شد.
۲ نظرات
عالی ?
مرسی مهسا!