من توی خانواده و مدرسه‌ای بزرگ شدم که بهم یاد دادند دانش و کار یعنی استقلال، به خصوص برای یک زن. به همین دلیل همیشه به دانش و کار به عنوان یک حق اولیه نگاه کرده‌ام؛ حقی که در دنیای معاصر از زن‌ها و بعضی افراد گرفته شده است. از طرفی در همین دنیای معاصر بسیاری در پی پس گرفتن این حقوق بنیادین هستند که به هیچ عنوان کار راحتی نیست. پس گرفتن حقوق بنیادین آدم‌ها نیاز به ایجاد یک تغییر ساختاری در جامعه دارد. این، خود مسئله‌ای است که بسیاری در جوامع پیشرفته و غیرپیشرفته کماکان با آن درگیر هستند. برای همین پروژه «کلکین»، پروژه‌ای انسان‌دوستانه که حاضر شده است بخشی از درد رشد ایجاد تغییر را بکشد، برای من خیلی ارزشمند است.
«کلکین» یک پروژه آموزشی در زمینه دیزاین است که زنان و دختران کشور افغانستان را هدف قرار داده. در این پروژه، در طی ۳ گام، هنرجویان به صورت آنلاین آموزش‌های لازم را می‌بینند و پس از تکمیل یک ارزیابی به شرکت‌های مختلف (عموما ایرانی) معرفی شده و شروع به کار می‌کنند. امروز، افتخار ماست که همکاری اینورس و پروژه «کلکین» را به شما اعلام کنیم. ما موفق شده‌ایم دوره‌های مدرسه آنلاین اینورس را به صورت رایگان در دسترس بیش از ۱۰۰ زن افغانستانی قرار دهیم. پروژه کلکین به همت شرکت بین‌اللملی «وند» برگزار شده و تیمی از مدرسین از جمله علی شمس، تورج صابری‌وند، پرنیا پاوپر و علیرضا اردوبادی به صورت داوطلبانه در این پروژه همراهی می‌کنند.
من هم شانس این را داشتم که با آقای صابری‌وند، گپ و گفتی کوتاه درباره فعالیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای‌شان در طی سال‌ها و پروژه کلکین داشته باشم. آقای صابری‌وند، مدیر پروژه کلکین، دیزاین استراتژیستی هستند که در کنار فعالیت حرفه‌ای، فعالیت‌های مدنی و اجتماعی هم انجام می‌دهند. ایشان این دو حیطه را نه تنها از یکدیگر جدا نمی‌دانند، بلکه معتقدند که بعضا شغل حرفه‌ای و فعالیت مدنی و انسان‌دوستانه با هم، هم‌پوشانی دارند. مثل همین پروژه کلکین. از آقای صابری‌وند درباره نحوه انتخاب این پروژه و مخاطب آن پرسیدم.
«پروژه کلکین، پروژه‌ای بشردوستانه و غیرسیاسی است که هدف ارزشمند و ساده‌ای را دنبال می‌کند. کار ما تشخیص آسیب اجتماعی و تلاش برای پیدا کردن یک راه‌حل و کمک به افرادی است که از این وضع متاثر می‌شوند و کلکین، یک راه‌حل ارزشمند است. این راه‌حل اگرچه از نظر وسعت تاثیرگذاری نمی‌تواند همه زنان و دختران افغانستانی حبس شده در خانه را پوشش دهد اما ما می‌خواهیم به زنان و دختران افغانستانی و آینده‌شان کمک کنیم و در این راه با اشتیاق می‌کوشیم.»
کلکین در زبان پارسی دری به معنای پنجره است. پنجره‌ای که لازمه هر خانه و ساختمانی است. با درک من، کلکین و افراد دخیل در آن، تلاش دارند این پنجره را باری دیگر باز کنند.
یکی از شیرین‌ترین نکاتی که آقای صابری‌وند در این گفتگو به آن اشاره کردند، دیدگاهشان نسبت به انتخاب کشور افغانستان بود.
ایشان به کتابی اشاره کردند که سال ۹۷ از طریق نشر نظر چاپ شده. کتاب «شکل‌های بی‌معنی» پر از تصاویری گرافیکی از دورگیری‌های کشورهای جهان است. وقتی به کشورها به چشم صرفا مرز و خط نگاه می‌کنیم، متوجه بی‌اهمیتی این «تفاوت‌ها» می‌شویم. آقای صابری‌وند می‌گویند: «پروژه کلکین ابتکاری عملی برای نشان دادن بی‌اعتباری و بی‌معنایی تفاوت‌های مرز و زبان و نژاد و… است. اگر به کشورها با چشم مرز و خط نگاه کنیم، تفاوت‌های زیادی را خواهیم دید. اما مرزها خط‌کشی سیاسی هستند و باید مراقب بود که در دام این تلقی‌ها نیفتیم. نباید فراموش کرد که انسان‌ها به اعتبار انسان بودنشان مطلقا با یکدیگر تفاوتی ندارند.»
برای من و ما، که گاهی خودمان را عوامل خارجی این گونه مسائل می‌بینیم، مخالفت با تبعیض ساده به نظر می‌رسد. بعد از گفتگویی که با آقای صابری‌وند داشتم، ریشه‌های تبعیض درونیم برایم از همیشه روشن‌تر شدند. هر چقدر به رفتار‌های نشات گرفته از تبعیض بیشتر خیره می‌شویم انگار جنس کثیف و غیرطبیعی آن مشخص‌تر می‌شود. از طرفی وقتی دقت می‌کنم می‌بینم انگار در دریایی از تبعیض بزرگ شده و رشد کرده‌ام، انقدر که دیگر گاهی به چشمم هم نمی‌آید. فکر می‌کنم شاید سخت‌ترین کار برای کسانی مثل من کلنجار با واقعیت «درونی شدن و درونی بودن تبعیض» باشد. من معتقدم که تا وقتی تبعیض (در مقیاس خودمان) را چیزی خارجی و یک ایراد ببینیم، راهی برای مبارزه با آن پیدا نمی‌کنیم. روزی که بتوانیم تبعیض را به چشم یک چالش ببینیم و نه یک بن‌بست، پیشرفت اتفاق میفتد.
از آقای صابری‌وند از کلاس‌هایی که تا به حال برگزار کرده‌اند پرسیدم. ایشان از اصطلاحات فارسی‌ای که گویا در ایران فراموش شده‌اند، شعری که یکی از هنرجویان در کلاس خوانده و پوستر‌هایی که با موضوع فمینیسم دیزاین شده‌اند گفت. هنرجویان بین سن‌های ۱۶ تا ۳۸ سال هستند و هر کدام از نقطه‌ای دور توانسته‌اند در این پروژه شرکت کنند.
نهایتا از ایشان پرسیدم که ما چه کار می‌توانیم انجام دهیم؟ چه کمکی از ما برمی‌آید؟ ایشان گفتند که هر تعداد بیشتر شرکت اعلام همکاری با این هنرجویان کنند، آینده این پروژه روشن‌تر می‌شود. کما اینکه مدیر پروژه کلکین می‌گوید: «گرچه پروژه کلکین ادای دینی است به اشتراکات فرهنگی میان دو ملت ایران و افغانستان، اما این پروژه محدود به افغانستان نمی‌شود و در آینده، برنامه‌هایی مشابه یا متفاوت را با موضوعات انسانی و فرهنگی و اجتماعی برای گروه‌های هدف در داخل و خارج از کشور اجرا خواهیم کرد.»
برای اطلاعات بیشتر درباره این پروژه، همراهان و حامیان کلکین و راه‌های همکاری، به سایت وند سر بزنید.
به نظر می‌رسد که کلکین موفق شده است پنجره چندین خانه را باز کند. از این جا به بعد شاید وظیفه ماست که با آگاهی و دوستی، جلوی نور را نگیریم. چراکه استقلال حق همه است.
۱ نظر
تورج صابری‌وند انسانی بسیار با فکر و باهوشی است. همیشه در راستای افزایش کیفیت و بهره‌وری تلاشی مضاعف دارد و عمیق فکردن او باعث این نتایج درخشان کاری ایشان شده.